Verslag 5:
Cambodja: een kleine opfrissing van de geschiedenis.

Het is moeilijk te vatten wat er de voorbije decennia allemaal gebeurd is in Cambodja. We wisten er zelf eigenlijk bitterweinig van af en zijn daarom eens in de geschiedenisboeken gedoken. We waren ontsteld dat dit alles zich nog maar zo kort geleden heeft afgespeeld. Tijdens onze reis zullen we ongetwijfeld vaak geconfronteerd worden met de gevolgen van deze historie. Daarom leek het ons een goed idee om ook jullie geheugen nog eens op te frissen.

Sally en Erik


Indochine.

Sinds 1600 is Cambodja af en aan goede vriendjes geweest met hetzij Siam (Thailand) hetzij Vietnam. Tot in 1840 beide buurlanden een oorlog begonnen met als doel Cambodja in te lijven. In 1864 aanvaardt Cambodja Franse bescherming, de Cambodjaanse verwachtingen worden echter nietingelost, want Frankrijk geeft een stukje aan Siam en koloniseert het land samen met Vietnan en Laos tot Indochina. De Franse overheersing bracht niet de verhoopte welvaart, maar heeft gewoon voorkomen dat Cambodja werd verdeeld over Siam en Vietnam. Frankrijk instaleerde de 18-jarige marionetten koning Sihanouk in 1941, maar mispakte zich want hij zorgde uiteindelijk voor Cambodja`s onafhankelijkheid in 1953.


Vietnamoorlog ook in Cambodja.

Hij neemt een neutraal standpunt in bij de oorlogen tussen Laos en Vietnam, maar als in 1960 de burgeroorlog in Zuid-Vietnam uitbreekt, steunt hij openlijkde communistische rebellen van het noorden. Zuid-Vietnam krijgt echter steun van de USA (koudeoorlog ten communisten) en bijgevolg vluchten veel rebellen naar Cambodja. De boeren in Noord-Cambodja protesteren tegen Sihanouk`s beleid want ze zien het leeuwendeel van hun rijst verdwijnen naar de rebellen die bescherming komen zoeken in Cambodja. Sihanouk rijdt ook tegen de Amerikaanse kar door een aanvoerlijn van zwaar materieel naar Zuid-Vietnam door Cambodja te laten lopen (Ho Chi Minh trail).
Lon Nol, opperbevelhebber van het leger, maakt gebruik van de onpopulariteit van Sihanouk en pleegt een staatsgreep in 1970. Hij wordt hierbij gesteund door de USA wanneer zij hun oorlog in Vietnam dreigen te verliezen. De USA smijten met een half miljoen ton bommen Noord-Cambodja plat. Terwijl Cambodja maar een zijverhaaltje was in de Westerse kranten, zijn er 500.000 soldaten en burgers omgekomen en 2 miljoen mensen gevlucht naar de hoofdstad. Cambodja was toen volledig afhankelijk van de USA en zijn rijst-rantsoenen. Dit en de zware bombardementen zorgden voor een tegenbeweging uit het noorden; de Khmer Rouge ...


Terug naar het jaar Nul.

Op 1 april 1975 vlucht Lon Nol en op17 april triomfeert de Rode Khmer in Phnom Penh. Ze worden er als helden onthaald. Niemand kon toen echter voorzien welke wreedheden die troepen onder leiding van Pol Pot (zie foto) nog zouden begaan.
Hij isoleerde Cambodja volledig en legde een zelfvoorzienende landbouweconomie op (in een sterk Maoistische stijl). Hiervoor werden op 3 dagen tijd honderdduizenden mensen van de hoofdstad terug naar het platteland gedwongen. Pol Pot wou met het land volledig opnieuw beginnen, terug naar het jaar 0.
De Khmer Rouge vernietigde alles wat niet overeen kwam met hun visie van de oude Khmer cultuur. Geld, moderne technologie, onderwijs en kranten werden verboden. Hun bewind was gebaseerd op angst, martelingen en willekeurige executies. Totdat enkele vluchtelingen Thailand bereikten, negeerde de buitenwereld wat er aan het gebeuren was.
Het was pas toen Vietnam in 1979 Phnom Penh binnenviel dat duidelijk werd welke schade er was aangericht. Het 44 maanden durende terreurbeleid zorgde ervoordat ongeveer 1,7 miljoen mensen zijn omgekomen. Op een bevolkingsaantal van om en bij de 7 miljoen is dit onvoorstelbaar.
De Rode Khmer`s gruweldaden waren ook gericht tegen Vietnamezen, wat maakte dat de relaties tussen beide landen verzuurden. Hoe meer deze spanningen opliepen, groeide de 2 communistische supermachten (Rusland en China) verder uit elkaar. De Russen steunden Vietnam, China en de USA de anti-Vietnameserebellen = Rode Khmer!
Vietnam`s inval in Cambodja gebeurde onder het mom van de bevrijding van het volk van Pol Pot. In werkelijkheid hadden ze de hereniging van een groter Indochina met Vietnam als leider op het oog. Een alliantie van de Rode Khmer, prins Sihanouk en de zijnen en het Liberation Front vechten tijdens de jaren `80 de oorlog tegen Vietnam verder uit, gesteund door zwaar materieel vanuit China en Thailand. Het is pas in `89 wanneer Gorbatsjov de Russische steun aan Vietnam drooglegt, dat Vietnam zich na 11 jaar terugtrekt uit Cambodja.


Grootste VN-missie ooit.

Het onmiddellijke gevolg van deze Vietnamese terugtrekking was een escalatie van de burgerloorlog tussen de 3 Cambodjaanse rebellenfracties. Pas eind 1991 sloten ze een vredesakkoord met de toenmalige regering onder leiding van premier Hun Sen. Twee maand later stuurde de VN troepen richting Cambodja om het vredesproces en de eerste verkiezingen in goede banen te leiden. Daarnaast was het ook hun taak om 250.000 vluchtelingen vanuit kampen in Thailand terug een thuis te geven en het bestuur van het land gedeeltelijk over te nemen. Dit zou de grootste militaire en logistieke actie uit de VN geschiedenis worden met een prijskaartje van 2 biljoen dollar. Ondanks de geweldadige pogingen van de Khmer Rouge om het vooruitgangsproces te dwarsbomen, werd er in mei1993 massaal gestemd. Vervolgens werd er een twee-partijen-coaltie gevormd en een nieuwe grondwet opgesteld, hetgeen een einde maakte aan de VN inmenging.
Vanaf dag 1 wou het echter al niet vlotten met die regering (corruptie, intimidatie en moorden) en vandaag is het jammer genoeg nog niet anders. Pol Pot ligt sinds 1998 onder de zoden terwijl vele Rode Khmer oversten nog steeds ongestraft in Cambodja vertoeven. Hun proces is gepland voor begin 2004, indien ze dit echter blijven uitstellen, zijn ze binnenkort allemaal aan een rustige oude dag gestorven.


Anno 2003.

Dit land zit echt op z`n gat; armoede, geen wegen, alles geimporteerd bij gebrek aan eigen fabrieken, corruptie swingt de pan uit, ...
Voorbeeldje? De wereldberoemde Angkor tempels zijn in handen van een oliemaatschappij! De 40 miljoen dollar die de tempels jaarlijks opbrengen verdwijnen nagenoeg integraal in de zakken van dit bedrijf omdat de overheid serieus bij hen in het krijt staat. Alle restauratiewerken worden door andere landen gefinancieerd.

Sally en Erik

Blijf op de hoogte!

Wil je verwittigd worden als er een verslag is verschenen of we nieuwe foto's hebben doorgestuurd? Schrijf je dan als de bliksem in op onze Nieuwsbrief.